De Zwolseweg is ruim een kilometer lange weg die vanaf het rand van het centrum van Deventer naar de Platvoet en door naar Zwolle loopt. De weg is al decennia lang de weg van Deventer naar het noorden en is o.a. zichtbaar op de kaart van Blaeu uit 1649. Toen was er nog geen enkele bebouwing en de weg was nog niet verhard. Deventer is lang een vestingstad geweest, alle bebouwing buiten de vestingmuren konden in geval van dreigend oorlogsgevaar op bevel van de koning worden afgebroken, verbrand of vernield, zonder dat de eigenaars enig recht hadden op schadevergoeding.

Pas toen de vestingwet in 1874 werd opgeheven kon de stad, die in de laatste decennia flink meer bewoners had gekregen, uitbreiden. Langzamerhand verschenen er meer woningen en bedrijvigheid rond de stad en ook aan de weg naar Zwolle. Dat gebeurde pas in de jaren twintig van de negentiende eeuw. De zandweg werd in de jaren 20 van de vorige eeuw met puin verhard.

(Kaart van Deventer uit 1652 uitJoan Blaeu's 'Toonneel der Steden')

(Kaart Deventer 1930)

Op de Platvoet stonden vroeger diverse boerderijen en (land)huizen die inmiddels plaats hebben gemaakt voor de woonwijk die vanaf 1969 is gebouwd. In 1998 is de zogenaamde 'Boerderijnamenkaart Gemeente Diepenveen' verschenen vervaardigd door T.A. Kloosterboer en A.J. Mulder en uitgegeven door drukkerij Schipper. Deze kaart bevat de locaties van alle boerderijen in de voormalige gemeente Diepenveen. Op onderstaande uitsnede staan de boerderijen en huizen rond de huidige wijk Borgele en Platvoet ingetekend.

(De hr. Derk Busser met zijn zoon Gerrit Busser op de trekker. Hij runde een boerderij aan de IJsseldijk 447 waar nu de villa van Karel Lassche staat - foto T.A. Kloosterboer, Collectie Overijssel)

(Boerderij Pekelharing ca 1985 - foto T.A. Kloosterboer, Collectie Overijssel)

Uitsnede kaart gemeente Diepenveen   (T.A. Kloosterboer/A.J. Mulder - Schipper 1998 - Collectie Stadsarchief Deventer)

Legenda     Zwolse Berg (1761) Veenhuizen (1626) Nieuwenhuis (1731) Hekkert bij Kelderman (1601) Helderman (1601) Neuteboom (1601) Krommendijk (1879) Doornweerd (1875) Ridderinkhof - Pekelharing (1601) Nieuwe Platvoet (1843) Lievendaal (1840) Oude Platvoet (1782) De Horst (1832) Nijmeijer (1764) Tolhuis (1837) Lucas (1832) Vlierman - Wittenberg (1854) Het Vlier (1786) De Otter (1601) De Bijster - Smeenk (1675) Bomhof (1660) Groenewold - Witendaal (1660) Leerenlamp (1763) Van Cleef (1748) Huis de Borgel (1618) Daggert (1626) Bremmer (1675) De Winter (1626)

Het Tolhuis en en bakkerij Teunissen

De Straatweg Deventer-Zwolle (nu de Rijksstraatweg N337) kende zes verpachte tollen, met een eigen nummering van 1 tot en met 6. De nummering begon in Deventer met Tolhuis no. 1 aan de Zwolseweg/Lookersdijk. Bij de Haere in Olst stond Tolhuis no. 2. Tolhuis no. 3 stond in Den Nul, ongeveer tussen de noordrand van het Beltenbos en de Tichelstraat naar Fortmond.

Het voormalige tolhuis op de hoek Zwolseweg/Lookersdijk (IJsseldijk 2) is in 1972 gesloopt. In het huis woonden o.a. de familie Bordemande en timmerman Jan Meier.

Ernaast op IJsseldijk 4 stond het pand van kruidenier en bakkerij Teunissen dat in 1970 is afgebroken. Aan de overkant stond 'Huize Sonita' dat in de zestiger jaren werd afgebroken.

(Zwolseweg met Tolhuis anno 1950 - foto Schutte, Collectie Overijssel)

(Zwolsche weg, winkel in comestibles en koloniale waren voor 1940, later bakker Teunissen - Collectie Overijssel)

(Kaart van Platvoet uit 1900 met daarop de vermelding Tolhuis no.1)

Villa Rustoord, later Lievendaal

Naast de 'Oude Platvoet' werd in 1837 de villa Rustoord gebouwd (IJsseldijk 6). In 1846 kocht de gepensioneerde chirurgijn majoor Gerhardus Petrus Stutterheim dit huis. Deze chirurgijn was in de Franse Tijd in dienst bij Keizer Napoleon Bonaparte. Hij reisde tijdens de vele veldtochten mee met het Franse leger en was als chirurgijn betrokken bij de behandeling van ernstig verwonde soldaten waarbij vele amputaties moesten worden uitgevoerd. Opleiding gebeurde destijds in de praktijk onder het motto "al doende leert men". De veldslag aan de Berezina in november 1912 tijdens het terugtrekken van het leger was verschrikkelijk. De ijzige kou en ook de oversteek door het ijskoude water werden velen fataal. Stutterheim maakte het allemaal mee en heeft waarschijnlijk vele levens gered. In 1846 vond de niet onbemiddelde chirurgijn de rust op de villa 'Rustoord' die later ook wel 'Lievendaal' werd genoemd. Stutterheim verhuisde later naar Deventer waar hij in 1864 overleed. De chirurgijn werd in Diepenveen op het Kerkplein begraven, zijn graf met de heel bijzonder bewerkte grafsteen is er nog steeds.

(Villa Lievendaal ca 1920-1930 - bron onbekend)

(Villa Lievendaal anno 1942 - bron onbekend)

Oude Platvoet

(Hotel Platvoet 1940 - ansichtkaart)

Aan de rand van de huidige rotonde Zwolseweg/Overstichtlaan stond al vanaf 1782 de herberg 'Oude Platvoet'. Het groeide in de eerste helft van de 20e eeuw uit tot het bekende familiehotel Restaurant 'De Oude Platvoet' (voormalig adres Borgel 165 Diepenveen, vanaf 1960 IJsseldijk 8 Deventer), een aantrekkelijke uitgaansgelegenheid met ook een vermaarde speeltuin. Het was een echt familiehotel met een grote speeltuin, die ook veel dagjesmensen trok.

'De Platvoet' werd rond 1961 afgebroken om plaats te maken voor een toegangsweg naar de nieuwe woonbuurt Platvoet.

Zie de pagina 'Hotel de Oude Platvoet' voor foto's en meer informatie over de historie van dit hotel en zijn roemruchte dancing.

Nieuwe Platvoet

(Zwolseweg ter hoogte van de Wetermansweg met aan rechterkant Cafe de Platvoet 1965 - foto D.W. Nijland, Collectie Overijssel)

Het pand dat nog steeds overeind staat is het voormalige café 'De Nieuwe Platvoet' van de familie Van Weenum die in 1851 werd gebouwd. Het voormalige adres was IJsseldijk 7 Deventer, vanaf 1960 Zwolseweg 427 Deventer. Nu is er Chinees restaurant 'De Zomertuin' gevestigd.

Zie de pagina 'Restaurant de Nieuwe Platvoet' voor foto's en informatie over de geschiedenis van dit oude pand.

Het Veenhuis

(Het Veenhuis ca 1876)

Komende vanuit Deventer na passeren van villa ‘Rustoord/Lievenoord’ begon in de 19e eeuw zowel links als rechts van de Zwolseweg de 'buitengoed Veenhuis’. Het landgoed liep door tot aan de huidige Kozakkenweg vlak voor de Zwolse Berg, het hoogste punt van de Platvoet. Ter plekke stond tot 1972 een boerderij met dezelfde naam: Zwolse Berg. De voormalige erve Veenhuis is reeds in de 13e eeuw gebouwd. Een deel van het perceel werd in 1915 door Baron Stratenus samengevoegd met het landgoed 'Nieuw Rande' dat nog steeds te bezoeken is.

Ook staat op de dijk nog steeds de oude 'Kozakkenlinde'. De linde herinnert ons aan de marke-eigenaren die onder de boom hier vergaderden en daarna "een rondvaart" door de marke Tjoene maakten en "met malcanderen vrolic waren".

Zie de pagina 'Buitengoed Veenhuis' voor foto's en meer informatie over de rijke geschiedenis van het landgoed en de al vierhonderd jaar oude Kozakkenlinde.

Treinhalte Platvoet

(Monument voor voormailig treinhalte Diepenveen Oost aan de Averlose Houtweg)

Ruim honderd jaar geleden telde Diepenveen twee spoorlijnen met drie stations én drie haltes! In maar weinig dorpen hadden de bewoners zoveel mogelijkheden om op de trein te stappen! In 1891 opent de OLDO, de Overijsselse Lokaalspoorweg-Maatschappij Deventer-Ommen een halteplaats aan de spoorlijn Ommen-Deventer, bij kilometerpaal 2, met de naam 'De Platvoet'. De halteplaats is ook opgenomen in de lijn Arnhem-Leeuwarden en ligt daar bij kilometerpaal 46.

De halteplaats 'Platvoet' is op 15 mei 1927 weer gesloten. Bij de bezuinigingsoperaties in de jaren dertig viel het doek voor veel lokaalspoorwegen en op 14 mei 1935 reed de laatste trein op het traject van Ommen naar Deventer.

Zie de pagina 'Treinhalte De Platvoet' voor meer informatie en foto's over de voormalige spoorlijn.

Stobbewaard en De 'Halve Konte'

(Boerderij Pekelharing in de 'Halve Konte' in 1985)

Een bijzondere locatie op de Platvoet is de 'Halve Konte' (halverwege de kante of halve kante). Deze zandrug was gelegen op de Platvoet in de uiterwaarden tussen zomerdijk en winterdijk. In dit gebied stond vroeger steenfabriek ‘de Stobbenwaard’ waarvan nog resten te vinden zijn achter de boerderij ‘De Stobbenweerd’. De boerderij en de steenfabriek ligt op een terp.

In opdracht van de fabriek werd binnendijks (achter de huidige zuiveringsinstallatie) een rijtje van zeven arbeidershuisjes gebouwd, de Halve Konte. Elk huisje bestond uit één vertrek met twee bedsteden, dat diende als woonkamer, slaapkamer en keuken. Bij overstroming van de zomerdijk stond er water in de uiterwaarden rondom de huisjes en moesten de bewoners met een bootje “naar de kante”.

De fabriek produceert in 1900 3 á 4 miljoen stenen. In 1916 is de voor het steenbakken geschikte klei op en wordt de fabriek gesloten. Het gezin van Hoeveman, de laatste bedrijfsleider, wordt dan boer.

De industriële steenbakkerij had een grote kleibehoefte en de aanwezigheid van de steenbakkerij heeft veel verstoring veroorzaakt in de lagere delen van het rivierdal waar de klei werd gewonnen. Vermoedelijk zijn delen van de oven en de droogschuren nog in de bodem aanwezig. Meestal werden alleen de bovengrondse delen van gebouwen gesloopt.

In ca 1992 is er een nieuwe dijk aangelegd vanaf de IJsseldijk op de Platvoet (op de plek waar vroeger de boerderij “Stobbewaard” stond) naar en om de rioolzuiveringsinstallatie. De 'Halve Konte' staat nu altijd droog evenals het waterzuiveringscomplex en het nieuw aangelegde kermisterrein. Ook de mensen die ter plekke op de Platvoet in dit landelijke gebied een moestuintje hebben houden het nu droog.

Platvoet rond 1960

(Zwolseweg met zicht op de watertoren en de heilig Hartkerk ca 1936)

Diegenen die voor 1960 opgroeiden aan de noordzijde van de stad wisten dat de bewoonde wereld ophield na de Johannes van Vlotenlaan. Als een eilandje omzoomd door populieren lagen de zeven sportveldjes (in gebruik genomen in 1949) in de verte en ook de bosschages van de Platvoet en de contouren van de Beatrix-school doorbraken de horizon, maar verder was het vlak land, waar vooral suikerbieten en knollen verbouwd werden. De school lag zo ver van de bewoonde wereld dat hij het moest stellen zonder straatverlichting rond-om. Daarom verzocht het onderwijzend personeel ouders die naar de ouderavonden kwamen hun auto's met de verlichting aan voor het gebouw te posteren, opdat niemand zijn nek brak.

Als je in die jaren vanaf de Platvoet de skyline van Deventer in ogenschouw nam, zag je van links naar rechts de schoorsteen van de vleesfabriek van Anton Hunink, de watertoren in het Nieuwe Plantsoen, de aloude Grote of Lebuinuskerk en de spits van de H. Hartkerk aan de Zwolseweg.

Er stonden een ruitje huisjes aan de Lokersdijk, het begin van de bebouwing aan de Zwolseweg en de huizen aan de Van Vlotenlaan. De Zwolseweg had vroeger de functie van dijk; aan de voet ervan lag links de boerderij van Roeterdink, op wiens grond vele frambozen-struiken welig tierden. Ze bleken nagenoeg onuitroeibaar, want nog heden ten dage steken ze hardnekkig de kop op en pogen de garagevloer van een van de panden aan de Jacques Perkstraat te doorboren. Nu ligt links, ingeklemd tussen Zwolseweg en de spoorlijn Deventer-Zwolle, een woon-wijkje (Willem Kloosstraat, Herman Gorterstraat, Jacques Perkstraat, Huize Corel etc.), terwijl aan de overkant van de weg flats en laagbouw afwisselend het beeld bepalen.

(Zandweerd luchtfoto omstreeks 1958 - Norman Boekhout sr, Collectie Overijssel)

(Zwolseweg asfalteringswerkzaamheden 1960-1970 (foto D.W. Nijland / Collectie Overijssel)

Op bijgaande luchtfoto van 1958 zien we de noordrand van de Zandweerd die rond 1960 is voltooid. De Platvoet en Borgele (nog gemeente Diepenveen tot 1960) zijn nog onbebouwd. Links zien we de Jan Luikenkolk en daaronder de bijna voltooide Europaschool. Rechts zien we de Zwolseweg die bij het oude tolhuis en bij de kruissing met de Lokersdijk op de Platvoet uitkomt. We herkennen na het tolhuis: Bakker Teunissen, Hotel de Platvoet en aan de overkant huis Sonita (vanwege de opvallende beschildering ook wel villa kakelbont genoemd) en de vervallen speeltuin. Ook herkenbaar zijn de huisjes aan de verdwenen Achterweg (vroeger woonden daar veel arme mensen die o.a. op de steenfabriek werkten) en die parallel met de Zwolseweg liep. Verder cafe van Weenum en het RODA terrein. Midden boven de Wetermansweg zien we o.a. de boerderij van de familie de Winter en bij de spoorovergang de boerderijen Hekkert en Helderman.

De wijken Keizerslanden, Borgele en Platvoet

(Luchtfoto van Platvoet, Borgele en Keizersanden circa 1980)

In 1960 kreeg een nieuwe grenswijziging met Diepenveen haar beslag en dat gaf ruimte om te beginnen met de bouw van de Deltawijk en de wijken Keizerslanden, Borgele en Platvoet.

Zie de pagina 'Platvoet buurt' voor foto's en informatie over het ontstaan van de wijk Borgele & Platvoet.

In 1987 besloot de provincie Overijssel tot een herindeling van een groot aantal gemeenten. Diepenveen probeerde lang de annexatie door Deventer tegen te houden en ging in 1993 akkoord met het aanwijzen van bouwgrond voor de stad: Colmschate Noord en Steenbrugge. In 1995 volgde vanwege een nieuw ziekenhuis nog een grondruil met de Rielerenk.

De herindeling viel echter niet tegen te houden, dit keer was het de provincie die besliste. Het gemeentehuis in Schalkhaar werd op 31 december 1998 gesloten en ontruimd. Op 1 januari 1999 werden de gemeenten Deventer en Diepenveen samengevoegd tot een bestuurlijke eenheid. Voor de stad Deventer een enorme en gewenste uitbreiding, voor de inwoners van de gemeente Diepenveen, inmiddels nog maar bestaande uit vier kerkdorpen, een grote teleurstelling omdat de zelfstandigheid verdween.

Overige foto's

(Zwolseweg Zamenhofplein, rotonde tussen Ceintuurbaan - Zwolseweg - van Vlotenlaan. Het verkeer met bestemming Zwolle Raalte kon het noordelijke gedeelte al gebruiken. Voltooid begin augustus 1964. Het houten gebouwtje linksboven is het noodkerkje van de Gereformeerde kerk. Op de plek achter het kerkje is het bejaardencentrum Corel gebouwd. Anno 1965-1970 - foto D.W. Nijland, Collectie Overijssel)

(Het houten gebouwtje "De Adventskapel" is het noodkerkje van de Gereformeerde kerk. De kapel was in 1958 gebouwd. Het was ontworpen door G. Steen en had 200-250 zitplaatsen. Het werd spottend "De Bollenschuur"genoemd. In 1972 werd het kerkje voor 4000 gulden verkocht voor de uitbreiding van het naastgelegen bejaardencentrum Huize Corel. Locatie: Zamenhofplein, rotonde tussen Ceintuurbaan - Zwolseweg - van Vlotenlaan anno 1960-1965 - foto D.W. Nijland, Collectie Deventer)